Perjodu bażi tad-disinn, ħajja tas-servizz tad-disinn, perjodu ta' ritorn – tiddistingwi b'mod ċar?

Il-perjodu bażi tad-disinn, il-ħajja tas-servizz tad-disinn, u l-perjodu ta' ritorn huma kunċetti bi tliet ħinijiet li spiss jiltaqgħu magħhom l-inġiniera strutturali. Għalkemm l-Istandard Unifikat għad-Disinn tal-Affidabbiltà tal-Istrutturi tal-Inġinerija
“Standards” (imsejħa “Standards”) Kapitolu 2 “Termini” jelenka d-definizzjonijiet tal-perjodu ta’ referenza tad-disinn u l-ħajja tas-servizz tad-disinn, iżda x’inhi d-differenza bejniethom, huwa stmat li ħafna nies għadhom xi ftit konfużi.

1. Perjodu ta' ritorn
Qabel ma nidħlu fid-diskussjoni, ejja nirrevedu l-“perjodu ta’ ritorn.” Fl-artiklu preċedenti tagħna, darba f’50 sena = darba f’50 sena? ——Kif imsemmi fir-raba’ sens komuni tal-veloċità tar-riħ li l-inġiniera strutturali għandhom ikunu jafu, il-perjodu ta’ ritorn ta’ tagħbija jirreferi għall-“intervall ta’ żmien medju bejn l-okkorrenza jew l-okkorrenza ta’ avveniment”, u l-perjodu ta’ ritorn imkejjel fi “snin” u l-eċċess annwali tat-tagħbija. Il-probabbiltà hija inversament proporzjonali. Pereżempju, għal tagħbijiet tar-riħ b’perjodu ta’ ritorn ta’ 50 sena, il-probabbiltà ta’ eċċess annwali hija ta’ 2%; għal tagħbijiet tar-riħ b’perjodu ta’ ritorn ta’ 100 sena, il-probabbiltà ta’ eċċess annwali hija ta’ 1%.

Għat-tagħbija tar-riħ li l-probabbiltà ta' qbiż annwali tagħha hija p, il-probabbiltà li ma tinqabiżx il-veloċità tar-riħ f'ċerta sena hija 1-p, u l-probabbiltà li ma tinqabiżx il-veloċità tar-riħ f'N snin hija (1-p) għall-qawwa N. Għalhekk, il-probabbiltà ta' qbiż tal-veloċità tar-riħ f'N snin tista' tiġi kkalkulata bil-formula li ġejja:

Skont din il-formula: għat-tagħbija tar-riħ fil-perjodu ta' ritorn ta' 50 sena, il-probabbiltà ta' qbiż annwali hija p=2%, u l-probabbiltà ta' qbiż fi żmien 50 sena hija:

Il-Probabbiltà ta' Traxxendenza ta' 100 sena tiżdied għal:

U l-probabbiltà li tinqabeż f'200 sena se tilħaq:

2. Il-perjodu bażi tad-disinn
Mill-eżempju ta’ hawn fuq, nistgħu nsibu li għal tagħbijiet varjabbli, ma jagħmel sens li nsemmu biss il-probabbiltà li jaqbżu mingħajr ma nsemmu t-tul ta’ żmien korrispondenti. Wara kollox, in-nies se jmutu fit-tul, il-probabbiltà li jinqabżu t-tagħbijiet varjabbli se tkun qrib il-100%, u l-bini se jiġġarraf (sakemm ma jitwaqqax qabel ma jiġġarraf). Għalhekk, biex jiġi unifikat l-istandard tal-kejl, huwa meħtieġ li tiġi speċifikata skala ta’ żmien unifikata bħala l-parametru tal-ħin għall-valuri tat-tagħbija varjabbli. Din l-iskala ta’ żmien hija l-“perjodu ta’ referenza tad-disinn”.

L-Artikolu 3.1.3 tal-“Kodiċi għat-Tagħbija ta’ Strutturi tal-Bini” jistipula li “perjodu ta’ referenza tad-disinn ta’ 50 sena għandu jiġi adottat meta jiġi ddeterminat il-valur rappreżentattiv ta’ tagħbijiet varjabbli.” Din hija dispożizzjoni obbligatorja. Ir-raġuni għaliex hija obbligatorja hija li “m’hemm l-ebda regola, m’hemm l-ebda ċirku kwadru”, mingħajr ma tiġi stabbilita bażi ta’ żmien, ma jagħmel sens li wieħed jiddiskuti l-probabbiltà li tinqabeż it-tagħbija u l-indiċi tal-affidabbiltà (probabbiltà ta’ ħsara) tal-istruttura.